PARASOMNİA (UYKU/GECE TERÖRÜ) NEDİR ?
Tıp dilinde Parasomnia yani halk arasında Uyku/Gece Terörü olarak bilinen bir uyku bozukluğudur. Yetişkinlerde olduğu kadar çocuklarda da sık görülen bir durumdur. Çocuklarda daha çok 3-4 yaş civarında başlayıp ergenliğe kadar devam etmektedir.
Uyku terörü ve Kabus kavramları birbirinden farklıdır ve karıştırılır. Öncelikle uyku dediğimiz durum 2 evreden oluşuyor. Rüyaların görüldüğü REM evresi ve uykuya geçiş ile derin uykunun olduğu nonREM evresidir. Kabuslar REM zamanında görülürken, Uyku terörü nonREM zamanında uykuya geçiş evresinden yaklaşık 90 dakika sonra görülür. Bu da derin uyku zamanına denk gelir. Kabuslar uykuya geçiş evresinden önce olan bir durumdur ve kişinin bilinci açıktır.
Uyku teröründe çocuk uyanmış gibi olur ama gerçek anlamda uyanmış değildir. Uyku ile uyanıklık arasında kalmıştır. Bilinci kapalıdır. Sabah uyandığında gece olup bitenleri hatırlamaz. Uyku terörünün yaşandığı an bağırma, aşırı hareket görülebilir ve ona zara gelmemesi için önlemler alınmalıdır. Ayrıca onu zorlamadan ve uyandırmaya çalışmadan tekrar uykuya dalmasına yardımcı olunmalıdır. Çünkü çocuk uyku teröründe kendiliğinden sanki hiçbir şey olmamış gibi uykuya tekrar dönebilecektir. Kabus durumunda çocuğun sakinleştirmenize ihtiyacı olacaktır.
Uyku Terörü Neden Olur?
Ateşli hastalıklar, kullanılan ilaçlar, çocuğun dönemsel olarak maruz kaldığı stres gibi sebeplerle uykunun yerinde bozulmanın olmasıdır. Ayrıca telefon, televizyon ve tablet kullanımında çocukların izledikleri videoların içeriği de kabus eşliğinde uyku terörünü tetiklemektedir. Nöbet 2-3 dakika kadar sürebilir ya da sakinleşip tekrar uykuya dalması yarım saati de bulabilir.
Bu esna da kalp atışı ve solunum hızlıdır, terleme olabilir. Uyanmış gibi görünebilir, vücudu kontrolsüzce savurabilir. Yatakta durup çığlık atabilir.
Neler Yapılmalı?
Öncelikle anne baba sakinliğini korumalı. Etrafta herhangi bir zarara karşı güvenlik önlemleri alınmalı. Uyku terörü esnasında çocuk kesinlikle uyandırılmamalı. Kendisine zarar verebilecek davranışlar dışında müdahale edilmemeli ve sakince yatağına yatması sağlanmalıdır.
Ayrıca uyku terörü gerçekleştiğinde uykuya dalış saati ve bu terörün başlama saati not edilerek bir sonraki gün çocuk uykuya daldıktan ne kadar süre sonra gerçekleştiyse, o süreden 15 dakika öncesinde su içe ya da tuvalete gitme bahanesiyle uyanma sağlanmalı. Böylelikle uyku döngüsünde bir değişiklik oluşacaktır. 1 haftalık bir süre bu değişimi devam ettirin. Uyku terörü hala devam ediyorsa mutlaka bir uzmana danışın.
