İshal genellikle 48 saatten daha kısa sürer ve ishal nöbetlerini takiben kaybedilen sıvıların dehidrasyonu önlemek için su içeren bir içecekle (oral rehidrasyon solüsyonu gibi) değiştirilmesinin ötesinde fazla bakım gerektirmez. Bununla birlikte, ciddi vakalarda ve dehidratasyon ile ilişkiliyse hastaneye yatış gerekebilir.
İshal, tedavi gerektiren hafif veya şiddetli olabilir. Genellikle kendi kendine düzelir, ancak bazı ishal vakaları kroniktir ve özel tıbbi tedavi gerektirebilir.
İshal, gün içinde normalden daha sık sulu dışkı (gevşek bağırsak hareketi) ile sonuçlanan bağırsak hareketliliğinde bir artış ile üretilir. İshalin nedeni genellikle ya bakteriyel bir enfeksiyondur ya da sırasıyla Entamoeba dispar veya Amoeba histolytica’nın neden olduğu amoebiasis gibi paraziter bir enfeksiyondur. Paraziter bir enfeksiyonun neden olduğu ishal genellikle kronik bir yapıya sahipken, bakteriyel enfeksiyonlarda ishal genellikle aralıklı ve akuttur. Gastroenterite neden olan rotavirüs veya Norwalk virüsü gibi virüsler de ishale neden olabilir.
Bağırsak hareketlerinden sonra su ve elektrolitler (tuzlar) geri emilmezse ishal dehidrasyona neden olabilir. Şiddetli diyare, özellikle sıvı kaybı ve elektrolit azalması önemliyse (kolerada olduğu gibi) sıklıkla hastaneye yatmayı gerektirir.
İshal Türleri Nelerdir?
İshal, sırasıyla iki haftadan az veya on iki haftadan fazla sürmesine bağlı olarak “akut” veya “kronik” olarak sınıflandırılabilir. Akut ishal bazen gastroenterit olarak adlandırılır (gastroenteritin daha geniş bir tanımı gastrointestinal sistemin herhangi bir hastalığını içerir).
Kronik ishalin nedenleri arasında irritabl bağırsak sendromu ve inflamatuar bağırsak hastalığı bulunurken, akut ishalin nedenleri arasında gıda zehirlenmesi, viral veya bakteriyel gastroenterit (örneğin “Rotavirüs”e bakınız), parazitizm gibi enfeksiyonlar bulunur. Ülseratif kolit ayrıca kronik ishal ile ilişkili olabilir.
İshal Tedavisi Nasıl Yapılır?
İshal tedavisi nedene bağlıdır. İshal tedavileri arasında oral rehidrasyon tedavisi, diyet değişikliği ve ilaçlar bulunur. İshal şiddetli semptomlarla ilişkili olduğunda, sıvı ve elektrolit replasmanı (spor içecekleri gibi) da gerekebilir. İshal, önemli miktarda sıvı ve elektrolit kaybına neden olacak kadar şiddetliyse, genellikle hastaneye yatış gerekir. Neden olan organizma endotoksinler (eksotoksinler) salgılarsa veya hastanın bağışıklık sistemi istilaya yeterince yanıt vermezse, ciddi komplikasyonlar özellikle olasıdır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), “Aeromonas” ile enfeksiyonun yaygın olduğu bölgelerde çinko takviyesini savunmaktadır. Mekanizma tam olarak anlaşılamamıştır ancak gastroenterit ve pnömonisi olan hastalarda nötrofiller tarafından proinflamatuar sitokinlerin salınımını inhibe edebilir.
Belirli bir diyetin ishali önlemeye veya tedavi etmeye yardımcı olduğuna dair güvenilir bir kanıt yoktur. Genellikle insanlar normal, sağlıklı bir diyet sürdürmeye çalışmalı ve ishale yakalanma riskini artıran gıdalardan kaçınmalıdır. Diyetteki besin kaynakları arasında meyveler, sebzeler ve tam tahıllar bulunur. Dehidrasyonu önlemek için diyetle birlikte sıvıları korumak önemlidir (bkz. oral rehidrasyon tedavisi). Semptomlara neden olabilecek gıdalar arasında süt ve bebek formülleri dahil süt ürünleri; “Escherichia coli” ile kirlenmiş yiyecekler; çiğ veya az pişmiş et; ve istiridye gibi kabuklu deniz ürünleri. Laktoz intoleransı olan kişilerde süt veya diğer süt ürünleri problemli olabilir.
Genel olarak, bulaşıcı ajan bağırsakta olduğunda (bakteriyel gastroenteritte olduğu gibi), antimikrobiyal ilaçlar yararlı değildir. Çoğu ajan, vücudun dışındaki patojenlere ulaşmak için tasarlanmıştır ve bağırsak duvarından geçemez. Bu, özellikle antimikrobiyallerin yalnızca ikincil bakteriyel enfeksiyonları önlediği viral enfeksiyonlarda geçerlidir. Azitromisin gibi antimikrobiyaller, salmonella veya shigella’nın neden olduğu gibi önemli bir komplikasyon riski olduğunda kullanılabilir, ancak başka türlü viral gastroenterite karşı yararlı değildir. Genel olarak, bu ilaçlara direncin artmasını önlemek için mümkünse antibiyotiklerden kaçınılmalıdır. Ayrıca mikrobiyotayı değiştirerek ishal riskini de artırabilir.
Mikrobiyotayı değiştirmenin örnekleri arasında “Bacillus subtilis” veya “Salmonella”nın neden olduğu ishali tedavi etmek için antibiyotik kullanmak ve probiyotik alımını artırmak yer alır. Bu, ishalin hastanın bağırsak florasının dengesiz olduğunun yararlı bir göstergesi olması gibi nedenlerle veya artan fekal bifidobakteriler ve belirli gıdalara karşı hoşnutsuzluğun azalması gibi ek faydalar için olabilir. Bazı durumlarda, prebiyotikler, belirli Bifidobacteria suşlarının büyümesini teşvik etmek için oral olarak kullanılabilir ve bu da önemli bir rahatlama sağlar (örneğin, laktoz intoleransında). Kirlenmiş sulardan bulaşan bulaşıcı hastalıklar söz konusu olduğunda, bu tür bölgelere seyahat eden herkesin yalnızca güvenli su (maden suyu gibi) içmesi tavsiye edilir. Ayrıca salatalardan, pişmemiş yiyeceklerden, balıklardan, kabuklu deniz ürünlerinden, yolcunun kendi soyamayacağı meyvelerden ve buz küplerinden uzak durmanız da önerilir. İshal olan kişiler herhangi bir tatlı su kaynağında yüzmekten kaçınmalıdır.
Gezgin ishali, herhangi bir spesifik ishal tipinden ziyade, seyahat sırasında bulaşan gastrointestinal olmayan hastalıkları ifade eder. Bu, kontamine yiyecek veya içeceklerin tüketilmesinden birkaç saat sonra veya “Campylobacter” gibi patojenlerle kontamine yiyecek veya suyun alınmasından birkaç gün sonra ortaya çıkabilir.
Daha fazla bilgiler için buraya tıklayın…
