Çocukluk Döneminde Beslenme; Çocukların sağlıklı gelişimi için gerekli olan şeylerin başında doğru beslenme gelmektedir. Beslenmenin erken dönemde beyin gelişimi, bilişsel gelişim, büyüme, fiziksel gelişim üzerinde önemli etkileri olmasının yanı sıra ileri dönemlerde de bilişsel ve ruhsal gelişim sorunları, okul başarısı, bağışıklık eksikliği vb, önemli hastalıklar üzerinde etkileri vardır. Bu nedenle beslenmeyi sadece kalori hesabı, diyet, kilo artışı olarak görmemek ve doğru olarak desteklemek önemlidir.
Beslenme davranışının temelleri yaşamın ilk anlarından itibaren atılmaya başlar. Annenin bebeğini beslerken ( emzirerek ya da mama ile bu hiç fark etmez) sevecen bir tutumda olması bebekle anne arasındaki ilişki açısından oldukça önemlidir.
Eğer mümkünse bebek ilk 6 ay yalnızca anne sütü ile beslenmelidir buna doğal beslenme denir. Bu dönemde;
• Bebek anneyi 20 dakika boyunca emiyorsa.
• Anne sütü alırken yutuma sesi duyuluyorsa
• Sütü aldıktan sonra 2-3 saat kesintisiz uyuyorsa
• Günde 6 dan fazla bez kirletiyorsa (en az biri kakalı olmak şartıyla) bu beslenme şekli yeterlidir.
Fakat bu her zaman mümkün olmayabilir. Böyle durumlarda annenin karamsarlığa kapılmaması ve bebeği için en uygun olan besinlerle ve en sevgi dolu şekilde bebeğini beslemeye devam etmesi önemlidir. Anne sütünün yeterli miktarda olmadığı durumlarda anne emzirmeye devam eder ve bunun yanında da tamamlayıcı besinler vermeye başlar. Anne sütünün durumuna göre tamamlayıcı gıdalara günde 1-2 öğünde ya da tüm beslenme öğünlerinde yer verilebilir. Ek besinler verilmeden önce mutlaka anne sütü verilmeli ve arkasından ek besinlere başlanmalıdır. Buna karışık beslenme denir.
Bazen anne sütü hiç olmaz ya da bebek tüm çabalara rağmen emmeyi reddeder, bunun birden fazla nedeni olabilir bu durumda bebek tamamlayıcı besinlerle beslenmeye devam eder. Bebeklerde ek besinlere 4-6 aylarda başlanır. Bu süre bebeğin anne sütü almasına ve sütün miktarına göre değişkenlik gösterir.
Ek Gıdaya Başlarken Nelere Dikkat Edilmelidir?
• Verilecek olan besinlere tek tek ve az miktarlarla başlanmalıdır.
• Bebeğe başlanacak olan yeni çeşit besinler, bebek açken verilmelidir.
• Ek gıdadan sonra bebekte kusma, kızarıklık vb. olursa bir süre ara verilmeli sonra yeniden denenmelidir.
• Bebek verilen ek gıdayı sevmediyse zorlanmamalıdır.
• Besinler bebeğe kaşıkla, bardakla ya da bebeğin direkt eline verilmelidir. Biberon kullanılmamalıdır.
• Tek seferde çok çeşitli besinler verilmemeli, besinler çok soğuk ya da sıcak olmamalıdır.
• Mümkünse yemekleri günlük hazırlanmalıdır.
Bebeklerin beslenme süreçleri bazen çok keyifli bazen de çok gergin olabilmektedir çünkü iş beslenmeye geldiği zaman çocukların tutumları birbirinden çok farklı olabilir. Anne-babaya göre bir kuşu bile doyuramayacak gözüyle bakılan öğünler çocuklar için yeterince doyurucu olabilmektedir. Beslenme sürecinde çocuğun doyması kadar yeme davranışına karşı olumlu bir tutum geliştirmesi de çok önemlidir. Sürekli karnı aç düşüncesi ile yemek yemeye zorlanan çocuk bir süre sonra yemek yemeyi reddedebilir.
Anne-babalar genelde çocuklarının yetersiz beslendiğini düşünür ama genelde çocuk kendine yetecek kadar besin alıyordur. Anne babaya düşen çocuk için besleyiciliği yüksek besinleri ona sunmak ve gerisini ona bırakmaktır.
Anne Babalara Daha Mutlu Sofralar İçin Öneriler
• Acıkmasını bekleyin. Çocukların bireysel acıkma düzenlerini dikkate alın. Aç olmayan çocuğunuzu yemek için zorlamayın.
• Evdeki yemek ortamının gürültüden, kavgadan uzak ve huzurlu olmasına dikkat edin. Yeterli miktarda yediğinden emin olduğunuzda fazlası için ısrar etmeyin. Yemek yemesi için zorlamayın ya da ödüller teklif etmeyin.
• Çocuğunuz yemek yerken diğer uyarıcıları ortadan kaldırın. Televizyon ya da telefonla yemek yedirdiğini zanneden anne-babalar dikkatle baktığında aslında çocuğun bir yeme davranışında bulunmadığını sadece robotik bir şekilde ağzını açıp kapattığını göreceklerdir. Yemek yerken önemli olan çocuğun o anda olması ve ne yediğini bilmesidir. Bu durum çocuğun yemek yemesinden bile daha önemlidir. Çünkü tam kazanılmayan bir yeme davranışı ileride daha büyük yemek sorunlarına neden olabilir.
• Çocuğunuz yemek yerken aceleci davranmayın. Özellikle çocuklar kendini beslemeye başladıklarında yedikleri her besine uzun uzun dokunur, farklı açılardan onu inceler. Bu tanışmaya izin verin. Yemeğini hemen yemesi için baskı yapmayın.
• Bazen eliyle bazen kaşıkla yemesi için destekleyin. İçeceklerini bazen pipetle bazen bardakla sunun. Küçük farklılıklar hoşuna gidecektir.
• Yemediği besinler için bazen hileler yapabilirsiniz. Sevmediği sebzeleri böreklerine saklayarak, omletine saklayarak vermeyi deneyin. Her sebzeyi sevmek zorunda değil ona ve seçimlerine saygı duyun fakat reddettiği besini farklı hallerde (çorba, omlet, krep vb.) birkaç kez daha sunmaktan kaçınmayın.
• Sofrada farklı seçenekleri olsun. Seçenekleri ona sorun. Makarnana bezelye mi koyalım kıyma mı? Sütüne çilek mi koyalım muz mu?
• Doyduğunu söylediğinde anlayış gösterin. Siz doyduğunuzda yemekten nasıl keyif almıyorsanız onun da benzer bir hissi yaşadığını unutmayın.
• Öğünlerini kendi gözünüzü doyuracak kadar değil onun minicik midesini dolduracak kadar hazırlamaya özen gösterin.
• Yemek sırasında ya da yemekten önce fazla sıvı alımı varsa yemeğe yer kalmayacaktır. Buna dikkat edin.
• Titizlik konusunda biraz gevşeyin. Çocuğunuz beslenirken ortalığı dağıtmasına izin verin. Bu durumu onun için keyifli hale getirin.
• Yeme davranışını sizden öğreneceğini unutmayın. Ona doğru model olun. Mümkünse beraber yemek yiyin.
• Çocuklar bazen bir besini çok severler ama bazen de o çok sevdikleri besini hiç yememiş gibi reddederler. Böyle durumlarda ısrarcı olmayın birkaç gün ara verin ve sonra yeniden deneyin.
• Yemeği eğlenceli hale getirin. Ekmeklerini farklı şekillerde kesin tabağını sevdiği renklerde seçin. Küçük süslemeler onu mutlu edecektir.
• Daha ileri yaşlarda sofrayı hazırlama sürecine hatta yemek yapma sürecine çocuğunuzu da dahil edin.
• Tüm bunlara rağmen hala yemek yemeyi reddeden bir çocuğunuz varsa ve bu yemek reddi kilo kaybına büyümede gerilemeye neden oluyorsa mutlaka bir uzmandan destek alın.
ÇOCUK GELİŞİMİ UZMANI
Diğer haberler için tıklayın.
