Bazı çocuklar dışkısını yapmak yerine tutmayı alışkanlık haline getirebilir. Bu durum hem çocuk hem de ailenin günlük hayatını olumsuz olarak etkilemektedir. Çocuklarda kaka tutma genellikle tuvalet alışkanlığının kazanıldığı dönemde görülmektedir. Bu da 2-4 yaş arasındaki döneme denk gelir. Bazen bebeklerde ya da okul çağındaki çocuklarda da karşılaşılabilen bir durumdur.
Çocuğun kakasını tutmasının birçok nedeni vardır. Bunlar psikolojik ve biyolojik nedenlerdir. Birçok faktör çocuklarda kaka tutma problemine yol açabilir. En yaygın nedenler arasında ise erken tuvalet alışkanlığı eğitimi ve çocuğun beslenmesindeki değişiklikler yer almaktadır. Çocuklarda yaşanan çoğu kabızlık ve kaka tutma problemi geçicidir.
Çocuklardaki kabızlık sorunu genellikle ciddi değildir. Fakat kronikleşmiş bir kabızlık durumu varsa farklı komplikasyonlara yol açabilir. Kabızlık durumu 2 haftadan uzun sürer ve beraberinde ateş, iştahsızlık, kanlı dışkı, kilo kaybı, karın şişmesi ve bağırsak hareketleri sırasında ağrı gibi semptomlar gözlemlenirse, acilen bir doktordan destek alınmalıdır. Eğer çocukta biyolojik bir sorun yoksa, kaka tutma ve yapmama durumu devam ediyorsa sorunun kaynağının psikolojik olabileceği düşünülür.
Peki Nedir Bu Psikolojik Nedenler?
Çocuklar ortalama 1,5 – 3 yaş arasında kakalarını vücutlarından bir parça olarak görülebilir. Bu durumu bir güç oyunu olarak da nitelendirebilirler. Varlıklarını kaka ile özdeşleştirdikleri için kakayı tuvalete bırakma düşüncesini reddederler ve bu yüzden kakalarını tutmayı tercih ederler. Çocuklar kakalarını tutarak varlıklarını ispat etmek ve “kontrol bende” mesajını vermek isterler.
Bir diğer psikolojik neden ise çocuğun yanlış beslenme ya da bir komplikasyon sonucu gerçekleşmiş olan ve çocuğa acı veren bir kaka yapma deneyimidir. Dışkının kuru ve sert olması nedeniyle çocuk kakasını yaparken canı yanar ve daha sonraki kaka yapma deneyimlerinin de aynı olacağına inanıp kakasını tutmaya başlar. Çocuk kakasını tuttukça kabızlık ve kuru/sert dışkı problemi artar, devam eder ve bu durum bir kısır döngü haline dönüşür. Bu durumda da çocuk acıyı ve kaka yapmayı birbiri ile ilişkilendirdiği için kakayı tutmaya devam eder.
Tuvalet Alışkanlığı Kazanmaya Hazır Olmama Durumu
Bazı çocuklar duygusal ve fiziksel olarak tuvaleti kullanmaya hazır olamayabilir ve bu sebeple kaka tutma eğilimi gösterebilirler. Tuvaletin konumu, tuvaletin boyutu, sifon sesi ve tuvaletten düşme korkusu bazı çocuklar için korkutucu olabilir.
Ayrıca çocuğun kendisini stres altında hissetmesi, aile içi çatışmalara şahit olması, tuvalet alışkanlığı kazanımı sırasında yaşanan hatalar, oyun oynarken oyuna ara vermek istememesi, erken ya da yanlış şekilde tuvalet alışkanlığı eğitimi verilmesi ve son olarak en önemli sebeplerden biri ise çocuğun fiziksel şiddete veya cinsel istismara maruz kalmasıyla bazı çocuklar kaka tutma problemini yaşarlar. Sebep her ne olursa olsun mutlaka bir uzman desteği alınmalıdır.
Çocuklarda Kaka Tutma Davranışı Olana Nasıl Davranılmalıdır?
Öncelikle uzman önerilerine mutlaka uyulması gerekli..
- Çocuğa karşı sabırlı olunmalı
- Çocuğun üzerinde baskı oluşturulmamalı
- Çocuğun kendisini güvende hissetmesi sağlanmalı
- Kaka yapma sürecini oyunlaştırarak anlatın
- Çocuğun endişelerini dinleyin
- Yemek alışkanlıklarını değiştirin
Sağlık ile ilgili diğer haberler için tıklayın.
