En sık görülen semptom, ayaklarda, ayak bileklerinde, bacaklarda ve karında sıvı birikmesinden kaynaklanan ağrısız şişliklerdir.
Ödem beyinde veya omurilikte de oluşabilir. Ödem, lenfödem ile ilgili birçok sonuçtan biridir; Lenfatik damarlar tıkandığı için bir uzuvda lenfatik sıvı birikmesi. Ödem, Buerger hastalığı ve Raynaud fenomeni gibi kan dolaşımını etkileyen bir rahatsızlıktan da kaynaklanabilir. Hücre dışı su fazlalığı anlamında ödem, ozmozun neden olduğu hücre içi su eksikliği nedeniyle bir hücrenin şiştiği hipo-ozmotik şişmeden ayırt edilir.
Ödem, oluştuğu yere göre sınıflandırılabilir. Aşağıdaki konumlarda ödem oluşabilir:
Ödem oluşumunun derecesi ve/veya süresi genellikle neden olan faktörle ilişkilidir. Dokulardaki interstisyel sıvı basıncındaki bir artış, sıvının kandan interstisyel boşluklara hareket etmesine neden olarak ödeme neden olabilir.
Ödemin Sebebi Nedir?
Ödem, dokulara sıvı hareketinin azalması ve bunun sonucunda dokularda sıvı birikmesinden kaynaklanır. Artan karın içi basıncı genellikle ödemin bir nedeni olarak gösterilir; genişlemiş karın içi lenf düğümleri, ameliyat sonrası enfeksiyonlar veya apandisit veya kolesistit gibi inflamatuar durumlar ile ilişkili olabilir. Lenf damarlarının sıvıları boşaltmasını engelleyen herhangi bir durum, interstisyel sıvı birikmesine yol açacaktır.
Ödem, sıvının yakındaki damarlara kaçmasını önleyen vasküler geçirgenliğin azalmasından da kaynaklanabilir; bu sıvının çevre dokularda birikmesine neden olur.
Akut ödemde, interstisyel boşluklarda sıvı birikimini başlatmak için sadece çok hafif bir basınç gereklidir. Bunun nedeni, artan kılcal geçirgenliğin, hidrostatik basınçta bir artış olmaksızın kılcal damarlardan doku boşluklarına suya izin vermesidir. Artan geçirgenlik tek başına ödem yerine transüdaya yol açacaktır; bu nedenle, klinik olarak anlamlı ödemin gelişmesi için vaskülatür içinde artan hidrostatik basıncın da meydana gelmesi gerekir. Kronik ödemde sıvı birikimini başlatmak için daha az yoğun basınç gerekir. Bunun nedeni, vasküler geçirgenlikte bir azalma olması ve dolayısıyla sıvıyı kan damarlarına zorlamak için vaskülatür içinde artan hidrostatik basınç olmasıdır. Ayrıca, kılcal damarlardan interstisyel boşluklara su hareketinin olmaması damarların genişlemesine ve ekstravazata neden olabilir.
Vasküler geçirgenlikteki azalma aynı zamanda hidrostatik basıncın azalmasına da yol açar ve bu nedenle daha fazla sıvı birikimi için damar sistemi içindeki hidrostatik basıncın azalması gerekir. Hücreler çok miktarda su içerir. Ödem, hücrelerin etrafında sıvı birikmesinin neden olduğu dokuda şişme veya büyüme olarak kendini gösterir. Ekstra sıvı, yakındaki hücreleri çeker ve onların gerilmesine veya yırtılmasına neden olabilir. Bu olduğunda, beyaz kan hücreleri hasarlı dokuya saldırır, iltihaplanmaya ve yerel lenf düğümlerinin büyümesine neden olur. İnterstisyel basınç ne kadar yüksek olursa, sıvı birikim hızı da o kadar yüksek olur. İnterstisyel basınç normal seviyelerin altına düşerse, sıvılar damar duvarlarına nüfuz etmez ve renal filtrasyon yoluyla atılmaz. Sonuç olarak, sıvı dokularda birikir. Bu duruma kalıcı ödem denir.
Kronik Ödem Gelişimi
Kronik ödem gelişimi için en önemli risk faktörü ileri yaştır; 70 yaş üstü hastaların %30’unda kronik ödem vardır. Sonuç olarak, ödem yaşlılar arasında yaygındır.
Sigara içmek de önemli bir risk faktörüdür, çünkü vasküler sistemde inflamatuar bir yanıta neden olarak vücudun hem lenfatik hem de dolaşım sistemlerine baskı yapar. Bu, dokuların su tutma ve şişme potansiyelini arttırır.
Kadınlar, özellikle hamilelik ve menopoz sırasında ödem gelişimi için daha büyük risk altındadır. Artan östrojen seviyeleri damar geçirgenliğinin artmasına neden olarak ödem oluşma olasılığını artırır. Diğer nedenler, renin-anjiyotensin sisteminin aktivitesini azaltan östrojen azalması gibi menopozla ilişkili hormonal değişiklikleri içerir. Sonuç olarak, menopozdan sonra renin seviyeleri arttığında, interstisyel boşluklara daha fazla su zorlamak için anjiyotensin II salınır.
Kronik ödem vücudun herhangi bir bölgesinde oluşabilir; bununla birlikte, bacak en sık etkilenir. Gebelikte interstisyel sıvı dramatik olarak artar ve östrojenler karın boşluğundaki bazı organların (karaciğer, dalak gibi) şişmesine ve şişmesine neden olabilir. Bu nedenle, hamilelik sırasında ödem yaygın olabilir.
Ödemin nedenini belirlemek için en önemli tanı çalışması fizik muayenedir. Bir doktor, şişliğin boyutunu ve yerini değerlendirir ve cilt rengi değişikliği veya anormal doku, hareketlilik veya etkilenen bölgenin sıkılığı gibi anormallikler için bir muayene yapar. Cilt, sıcaklık, kızarıklık, kaşıntı ve doku için objektif bir değerlendirme yapılmalıdır. Bir anormallik bulunmadığında “basit” ödem teşhisi konur.
Ödemi teşhis etmek için yapılan en yaygın testler şunlardır:
Bir doktor, hastalığın nedenine göre ödemin nasıl tedavi edileceğine karar verir. Doku veya eklem boşluklarında veya her ikisinde aşırı sıvı bulunduğu ve belirli bir nedenin belirlenebildiği (örn. nefrotik sendrom) durumlarda tıbbi tedavi başlatılabilir. Kan damarlarında aşırı sıvı varsa, doktor ya yatak istirahati önerir ya da kan hacmini azaltmak ve kan basıncını “pompalamak” için diüretikler reçete eder, böylece dokulardan sıvı çeker.
Daha fazla bilgiler için buraya tıklayın…
